Wyrok Sądu Najwyższego Wielkiej Brytanii w sprawie ofiar wtórnych w sprawach dotyczących zaniedbań klinicznych

11 stycznia 2024 roku Sąd Najwyższy podtrzymał postanowienie Sądu Apelacyjnego oddalające roszczenia ofiary wtórnej w sprawach o zaniedbania kliniczne w sprawie Paul & Anor przeciwko Royal Wolverhampton NHS Trust [2024] UKSC 1.

Za ofiary wtórne uważa się osoby, które nie zostały bezpośrednio poddane leczeniu wynikającemu z potencjalnie zaniedbania medycznego, ale są świadkami obrażeń lub śmierci członków rodziny w ich wyniku. W trzech sprawach rozpatrywanych przed Sądem Najwyższym wszystkie roszczenia o zadośćuczynienie były zgłaszane przez członków rodziny z tytułu schorzeń psychicznych spowodowanych doświadczeniem takich zdarzeń.

Poprzednie ustawodawstwo

Historycznie rzecz biorąc, w tym obszarze dana osoba nie może ubiegać się o odszkodowanie za jakiekolwiek skutki, jakie wywarła na nią śmierć lub obrażenia innej osoby.

Niemniej jednak orzecznictwo ewoluowało w taki sposób, że świadkowie wypadku powstałego w wyniku zaniedbania mogą ubiegać się o odszkodowanie za odszkodowanie za uszkodzenie ciała. Przełomową sprawą w tej dziedzinie jest sprawa Alcock przeciwko Chief Constable of South Yorkshire [1991] UKHL 5, [1992] 1 AC 310, która powstała w związku z katastrofą na Hillsborough i określiła pięć „mechanizmów kontroli” – kryteria, które należy spełnić w przypadku wtórnego procesu.

Co ważne, w świetle dzisiejszego orzeczenia Sądu Najwyższego istotny jest wymóg fizycznej i czasowej bliskości wypadku.

Do tej pory pojawiło się pytanie, czy zasada ta rozciąga się na przypadki zaniedbania medycznego ; nie zostało poruszone ani w ustawodawstwie, ani przez Sąd Najwyższy. Master of the Rolls, Sir Geoffrey Vos, w Sądzie Apelacyjnym powiedział, że chociaż „bardzo dobrze rozumie, dlaczego w takich sprawach ofiary wtórne należy uważać za znajdujące się wystarczająco blisko oskarżonych, aby móc uzyskać odszkodowanie za obrażenia psychiczne”, to jednak związany wcześniejszą decyzją w sprawie Taylor przeciwko A Novo (UK) Ltd [2013] EWCA Civ 194. W tamtej sprawie uznano, że aby takie roszczenie drugiej ofiary mogło odnieść sukces, nie można rozdzielić w czasie zdarzenia i zaniedbania. Czy ta dychotomia skłoniła Master of the Rolls do pozostawienia decyzji o tym, czy odejść od poprzedniego orzecznictwa, uznaniu Sądu Najwyższego.

Wynik

Sąd Najwyższy większością sześciu do jednego orzekł, że lekarze mają obowiązek opieki wyłącznie nad pacjentami i że nie można od lekarzy oczekiwać, że zapobiegną śmierci bliskiego członka rodziny. Ponadto uznano, że bliscy skarżącej nie zmarli w wyniku „wypadku”. Trybunał podał różne definicje tego terminu, ale można je podsumować jako „odrębne wydarzenie w potocznym znaczeniu tego słowa, to znaczy coś, co dzieje się w określonym czasie, w określonym miejscu i w określony sposób”. Wyjaśniono również, że wypadek to co innego niż „kryzys medyczny”, jak to miało miejsce w tych przypadkach.

W efekcie orzeczenie to oznacza koniec ewentualnych roszczeń o odszkodowanie za chorobę psychiczną ze strony ofiar wtórnych w sprawach o zaniedbania kliniczne. Chociaż może to zapewnić przejrzystość krajobrazu prawnego, rodzi to również pytania o szersze konsekwencje dla ofiar zaniedbań klinicznych i ich rodzin. Można argumentować, że ograniczenie możliwości dochodzenia odszkodowania przez ofiary wtórne może utrudniać dostęp do wymiaru sprawiedliwości i pomijać głęboki wpływ emocjonalny, jaki te zdarzenia mogą mieć na rodziny, których dotyczą.

Szerszy efekt

Chociaż decyzja ma ograniczający wpływ na wtórne ofiary zaniedbań klinicznych, zakres obejmuje także wtórne ofiary innych wypadków, takich jak wypadki drogowe;, zwiększone. Trybunał orzekł, że w takich okolicznościach ofiary wtórne nie muszą już udowadniać, że zdarzenie było „obiektywnie przerażające” lub że krzywda doznana przez ofiarę wtórną musi być spowodowana „nagłym szokiem”.

Zatem wymagania, które należy spełnić, są następujące:

1. obecność w momencie wypadku lub po nim
2. fakt bycia świadkiem wypadku lub śledzenia go
3. istnienie bliskiej więzi miłości i uczucia z główną ofiarą.

W świetle tej sytuacji, jeśli nadal masz pytania dotyczące potencjalnego roszczenia ofiary wtórnej lub nie masz pewności, jak ten precedens może mieć zastosowanie w Twoim przypadku, skontaktuj się z nami.