Odszkodowania z tytułu śmierci bliskiej osoby

Pod koniec 2017 roku Sąd Apelacyjny wydał orzeczenie w sprawie Jacqueline Smith przeciwko Lancashire Teaching Hospitals NHS Foundation Trust i Secretary of State for Justice. Sir Terence Etherton, Lord Justice McCombe i Sir Patrick Elias ustalili, że partnerzy żyjący w konkubinacie, którzy byli ze sobą w związku przez okres co najmniej 2 lat, powinni mieć prawo do otrzymania odszkodowania z tytułu śmierci bliskiej osoby na mocy art. 1A ustawy o wypadkach śmiertelnych z 1976 r.

---

Wcześniej osoby takie mogły ubiegać się na podstawie powyższej ustawy tylko o przyznanie odszkodowania z tytułu zależności (ang. dependancy award), ale nie “odszkodowania z tytułu straty bliskiej osoby” (ang. bereavement damages). Jedynymi osobami uprawnionymi do dochodzenia odszkodowania za utratę osoby bliskiej były: – żona, mąż lub partner cywilny zmarłego; LUB – w przypadku, gdy zmarły był dzieckiem, rodzice dziecka mogli domagać się odszkodowania z tytułu jego śmierci.

W związku z tym sąd postanowił, że kwalifikowalność do odszkodowania z tytułu utraty osoby bliskiej należy dostosować do roszczeń z tytułu zależności. Orzeczenie to uchyliło także pierwotną decyzję wydaną przez sędziego Edisa, który orzekł, że zgodnie z prawem, pani Smith nie może złożyć wniosku o odszkodowanie z tytułu śmierci bliskiej osoby, ponieważ pani Smith i pan Bulloch nie byli małżeństwem. Wyrok sam w sobie nie zmienia ustawy, ale stwierdza, że ustawa o wypadkach śmiertelnych jest niezgodna z art. 14 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Historia pani Smith

---

Pani Smith z hrabstwa Lancashire była w związku ze swoim partnerem Johnem Bulloch przez 16 lat. W 2001 r. pan Bulloch przeszedł operację usunięcia guza nowotworowego z nogi, ale później rozwinęła się ciężka infekcja, która doprowadziła do jego śmierci. Początkowo lekarze nie rozpoznali infekcji i sąd orzekł, że tym samym dopuścili się zaniedbania klinicznego. Pani Smith domagała się odszkodowania we własnym imieniu i na rzecz majątku pozostawionego przez Johna. Jednak nie była w stanie uzyskać odszkodowania z tytułu utraty osoby bliskiej, ponieważ ustawa o wypadkach śmiertelnych z 1976 r. nie pozwalała partnerom kohabitacyjnym dochodzić roszczeń. Pani Smith pozwała rząd do sądu.

Sąd Apelacyjny orzekł, że obecny brak przepisów w ustawie dotyczących partnerów żyjących w konkubinacie był dyskryminujący i naruszał prawa człowieka partnera, który przeżył. Jak donosi gazeta Financial Times, jeden z sędziów w tej sprawie powiedział, że pani Smith była w “stałym i długoletnim związku”, który był “pod każdym względem równy małżeństwu pod względem miłości, lojalności i zaangażowania’.

W związku z tym ustalono, że ustawa o wypadkach śmiertelnych z 1976 r. powinna zostać zmieniona przez Parlament, aby rozwiązać problem tej rozbieżności.

Pani Smith skomentowała orzeczenie sądu w Guardianie: “Jeśli mieszkasz razem z partnerem, rząd klasyfikuje cię jako małżeństwo dla celów płatności, takich jak podatek komunalny […], więc dlaczego nie, jeśli chodzi o to? Poglądy i zachowania się zmieniły, społeczeństwo poszło naprzód i prawo musi zostać zmienione, aby to odzwierciedlić “.

Dlaczego to orzeczenie jest ważne?

---

Ustawa o wypadkach śmiertelnych z 1976 roku w Anglii i Walii reguluje przyznawanie zasiłku pogrzebowego, który przyznawane jest w przypadku śmierci z powodu urazu lub zaniedbania medycznego spowodowanego przez osobę trzecią. Odszkodowanie z tytułu straty bliskiej osoby ma na celu zrekompensowanie żalu i traumy doznanych w wyniku śmierci. Maksymalna wysokość zasiłku wynosi jednak tylko £12980 i w chwili obecnej może być przyznana tylko małżonkowi lub partnerowi cywilnemu.

Ponadto w Anglii i Walii rodzice mogą ubiegać się o odszkodowanie z tytułu utraty bliskiej osoby w przypadku dziecka w wieku poniżej 18 lat: jeśli dziecko jest starsze nawet o jeden dzień, nie kwalifikują się do otrzymania tego świadczenia. Ponadto, jeśli rodzice nie są małżeństwem w chwili śmierci dziecka, tylko matka może domagać się wypłacenia odszkodowania.

Także, wydaje się oczywistym, że obecny system świadczeń z tytułu utraty bliskiej osoby nie spełnia swojej funkcji. Czasy się zmieniają. Według Urzędu Statystyk Krajowych liczba par żyjących w konkubinacie jest najszybciej rosnącym typem rodziny w Wielkiej Brytanii. W rzeczy samej, biorąc pod uwagę istniejący status quo, w 2009 r. Rząd podjął kroki w kierunku rozwiązania tego problemu. Rząd przedstawił nawet projekt ustawy, zgodnie z którą pary żyjące w konkubinacie powinny kwalifikować się do otrzymania odszkodowania z tytułu śmierci bliskiej osoby. Niestety projekt trafił na półkę, zanim udało się coś zmienić.

Kwota świadczenia za niska

---

Oprócz ograniczonego zakresu świadczenia również jego maksymalna kwota jest zbyt niska. W 2007 r. Rząd ustalił, że maksymalna kwota odszkodowania powinna być weryfikowana co 3 lata. Ostatnia podwyżka nastąpiła w marcu 2013 r. i od tego czasu nie odnotowano dalszych wzrostów. Porównajmy to z sytuacją w Szkocji, gdzie w ciągu ostatnich 40 lat decyzje o przyznaniu odszkodowania podejmowane są indywidualnie dla każdego przypadku, bez ustalania górnej granicy co do tego, o jaką kwotę można się ubiegać z tytułu bólu i cierpienia. Ponadto w systemie szkockim istnieje znacznie większa elastyczność odnośnie tego, kto może się ubiegać, w tym rodzeństwo i dzieci.

System świadczeń z tytułu utraty bliskiej osoby wymaga gruntowych zmian

---

Stowarzyszenie Adwokatów ds. szkód na osobie (APIL) dąży do przeprowadzenia reform. Po orzeczeniu Sądu Apelacyjnego prezydent APIL skomentował to na stronie internetowej organizacji: “Przypadek pani Smith pokazuje sferę naszego wymiaru sprawiedliwości, której powinniśmy się wstydzić. Prawo dotyczące odszkodowań z tytułu straty osoby bliskiej w Anglii i Walii jest rozpaczliwie nie aktualne. Nie zapominajmy, że ich bliscy nadal żyliby, gdyby nie doszło do zaniedbania ze strony innych osób.

Wprowadzenie gruntownych zmian w ustawie w Anglii i Walii jest bardzo opóźnione. Ustawa nie spełnia swojej funkcji w nowoczesnym, cywilizowanym społeczeństwie “.

Tę ostatnią decyzję Sądu Apelacyjnego można uznać za przełomowe orzeczenie. Czekamy teraz czy rząd podejmie odpowiednie działania.

Jeśli doznałeś urazu lub padłeś ofiarą wypadku może przysługiwać ci prawo do roszczenia odszkodowania. Nasi polskojęzyczni doradcy zajmujący się odszkodowaniami z tytułu uszczerbku na zdrowiu mogą ci w tym pomóc. Zostaw dla nas wiadomość na Facebooku lub zadzwoń pod numer 020 7482 8467